محمدرضا صالحی مازندرانی؛ پروین گلی زاده؛ نصرالله امامی؛ سعاد سواری
چکیده
یکی از عوامل موسیقی بخش در شعر، موسیقی کناری است که مهمترین جلوههای آن قافیه و ردیف است. مولانا در کاربرد قافیه و ردیف در رباعیهای خود شگفتیهای زیادی از خود نشان داده است. درواقع وی به بار ...
بیشتر
یکی از عوامل موسیقی بخش در شعر، موسیقی کناری است که مهمترین جلوههای آن قافیه و ردیف است. مولانا در کاربرد قافیه و ردیف در رباعیهای خود شگفتیهای زیادی از خود نشان داده است. درواقع وی به بار فونتیکی یا موسیقی کناری میاندیشیده است. از اینرو گاه در ساختار کاملاً طبیعی و بیتکلّف برای تأکید و تکمیل وزن یا غنای موسیقایی کلام قافیه و ردیف را در رباعیات خود تکرار میکند یا آن را در مصراع سوم نیز لازم میشمرد و برعکس، گاه از آن صرفنظر کرده، به گونهای ماهرانه ردیف را جانشین آن میسازد و با به کارگیری ردیفهای بلند و درآمیختن قافیه و ردیف با یکدیگر و شیوههای خلّاق دیگر در قالب موسیقی کناری شعر، بهویژه رباعی شوریدهحالی و هیجانات عاطفی خود را از این طریق به خواننده انتقال میدهد. در این جستار، تمام این ابتکارات مولانا در بهکارگیری ردیف در رباعی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
