سهیل فتّاحی؛ موسی پرنیان؛ غلامرضا سالمیان
چکیده
تاریخ بیهقی، روایت‌کنندة اوضاع و احوال خاندان غزنوی در زمان حکومت مسعود است. بیهقی در جای‌جای این تاریخ داستان‌وار کوشیده‌است گزارشی مستند و دقیق از رخدادها را به خواننده بدهد؛ اما گرایش او به شاعرانگی ...
بیشتر
تاریخ بیهقی، روایت‌کنندة اوضاع و احوال خاندان غزنوی در زمان حکومت مسعود است. بیهقی در جای‌جای این تاریخ داستان‌وار کوشیده‌است گزارشی مستند و دقیق از رخدادها را به خواننده بدهد؛ اما گرایش او به شاعرانگی و تمایل به استفاده از شگردهای بلاغی در سراسر کتاب به‌وضوح دیده می‌شود که این به استفادۀ بیهقی از عناصر شعری منجر شده‌است. یکی از شگردهای بیهقی در به‌کارگیری عناصر شاعرانه، استفاده از صفت‌های شاعرانه است. صفت‌های شاعرانه آن دسته از صفات‌اند که علاوه بر صفت‌بودن، حاوی شگردی شاعرانه نیز هستند؛ یعنی علاوه بر داشتن نقش دستوری صفت، یکی از شگردهای بلاغی، اعم از کنایه، اغراق، استعاره، مجاز، حس‌آمیزی و... را در خود داشته‌باشد و به این صورت موجب آفرینش هنری در کلام شوند. در این مقاله که به‌روش تحلیلی‌توصیفی و برپایۀ منابع کتابخانه‌ای است، تلاش شده تا با مطالعۀ کامل کتاب تاریخ بیهقی، صفت‌های شاعرانة آن بررسی شود. دلیل اصلی استفادۀ بیهقی از صفات شاعرانه، به رسالت او در فنّ تاریخ‌نگاری بازمی‌گردد؛ با این شرح که بیهقی می‌کوشد رسالت خود را در قالب مورّخی صادق حفظ کند و به‌علاوه با بهره‌گیری از عناصر شاعرانه، تاریخ خود را زیبا و دلچسب بنگارد که این خود یکی از رموز ماندگاری تاریخ بیهقی در گذر از زمان بوده‌است.
