علی صباغی؛ طاهره میر هاشمی
چکیده
بحث دستوری تنازع به این معناست که یک واژه یا گروه، در جمله‌های زبان فارسی، دو نقش داشته باشد. در مقالات و کتاب‌های دستور زبان فارسی، دربارة تنازع یا نقش دوسویه، ابهام و اختلاف‌نظر وجود دارد. در این گفتار، ...
بیشتر
بحث دستوری تنازع به این معناست که یک واژه یا گروه، در جمله‌های زبان فارسی، دو نقش داشته باشد. در مقالات و کتاب‌های دستور زبان فارسی، دربارة تنازع یا نقش دوسویه، ابهام و اختلاف‌نظر وجود دارد. در این گفتار، تنازع در دستور زبان فارسی بررسی و تحلیل میشود؛ نیز کوشش شده است به این پرسشها پاسخ داده شود: 1) تنازع در منابع دستور زبان فارسی در انواع جملهها چگونه تبیین شده است؟ 2) چه ارتباطی میان بحث تنازع و مقولههای ابهام، واحدهای زبَرزنجیری، حذف (کاهش) و ژرفساخت جمله‌های زبان وجود دارد؟ 3) قائلشدن به تنازع در جمله‌های زبان فارسی به تناقض و تضاد با کدام مباحث و قواعد دستوری انجامیده است؟ نگارندگان برای پاسخ به پرسشها ابتدا دیدگاه پژوهشگران دستور زبان فارسی را بهروش توصیفی تبیین کردهاند؛ سپس بهشیوة تحلیلی به بررسی و نقد آرای منابع دستوری پرداختهاند. نتیجة پژوهش نشان میدهد در نحو زبان فارسی، هر واژه یا گروه در محور همنشینی در جمله تنها یک نقش میپذیرد و علت وقوع تنازع، آمیختن صورت با معنا و دو جملة مستقل انگاشتن جملة مرکب است؛ به همین سبب تنازع با مقولههای حذف، تأویل جملة مرکب، ابهام و وابستهپذیری تداخل یافته است.
