طاهره موسی زاده مقدم؛ محمود مهرآوران؛ اقدس فاتحی
چکیده
کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی از متون قرن هفتم، در موضوع بلاغت، عروض، قافیه و یکی از مهم‌ترین منابع برای سخن‌سنجی است. نویسنده در بخش قافیه علاوه بر قوانین قافیه، مطالبی در دستور زبان ...
بیشتر
کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیس رازی از متون قرن هفتم، در موضوع بلاغت، عروض، قافیه و یکی از مهم‌ترین منابع برای سخن‌سنجی است. نویسنده در بخش قافیه علاوه بر قوانین قافیه، مطالبی در دستور زبان و موضوعات زبانشناسی مطرح کرده که یکی از قدیمیترین نوشتهها دربارۀ خودِ زبان و تحولات آن است. در این مقاله نظرهای گوناگون شمس قیس با دستهبندی موضوعی در زبانشناسی بررسی و تحلیل شدهاست. شمس قیس در این کتاب گاهی به نکاتی اشاره میکند که آگاهی از آنها، برای تلفظ صحیح واژگان ارزشمند است و برخی از مسائل مربوط به تاریخ زبان فارسی نیز در آن نهفتهاست. نگاه شمس قیس به زبان معیارِ زمان خود، آشنایی با برخی ویژگیها در گویشهای خراسان قدیم، نامگذاری آواها و حروف، درستی یا نادرستی برخی از نطرات وی حاصل این نوشتار است و نشان میدهد که در گذشتههای نسبتاً دور نیز نگاه زبانشناختی به خود زبان بوده، اما تفاوتهایی با امروز داشتهاست.
