مجید عزیزی؛ یاسر دالوند
چکیده
اهل بلاغت استخدام را دارای سه حوزۀ استخدام تشبیهی، غیرتشبیهی و استخدام ضمیر می‌دانند. استخدام ضمیر بیشتر مربوط به زبان عربی است و در زبان فارسی کاربرد چندانی ندارد؛ اما دوگونۀ دیگر، در متون ادبی فارسی ...
بیشتر
اهل بلاغت استخدام را دارای سه حوزۀ استخدام تشبیهی، غیرتشبیهی و استخدام ضمیر می‌دانند. استخدام ضمیر بیشتر مربوط به زبان عربی است و در زبان فارسی کاربرد چندانی ندارد؛ اما دوگونۀ دیگر، در متون ادبی فارسی بهوفور بهکار رفتهاند. در این پژوهش به سیر تعاریف استخدام از دیدگاه بلاغیون و چندوچون خلق استخدام تشبیهی و غیرتشبیهی پرداختهایم و پس از ذکر نمونههایی از دیوان برخی از شاعران ایهامپرداز، گونۀ تازهای از صنعت استخدام را معرفی کردهایم که در زیرمجموعۀ استخدام تشبیهی و غیرتشبیهی قرار میگیرد. تفاوت این گونۀ استخدامی با گونههای دیگر در این است که شاعر در بافت کلام استخدامی، با افزودن یک یا چند مورد ایهام در سطح لغت یا ترکیب، طرفین استخدام را در یک کلمه یا ترکیب جمع میکند و با این شگرد، سطح تأویلپذیری و چندمعناییشدن جمله را ارتقا میدهد. این گونۀ نویافته، بهلحاظ فشردگی صنایع بلاغی، نسبت به گونههای شناختهشدۀ استخدام، ارزش ادبی بیشتری دارد.
