محمدکاظم حسنوند؛ زینب رجبی
چکیده
شعر و ادبیات فارسی در طول تاریخ با نگارگری ایران پیوندی عمیق داشته است. نگارگران توانسته‌اند با شناخت ظرائف شعری و معادل‌سازی تصویری آنها، بیانی متعالی و متناسب با فرهنگ غنی ایرانی به تصویر بکشانند. ...
بیشتر
شعر و ادبیات فارسی در طول تاریخ با نگارگری ایران پیوندی عمیق داشته است. نگارگران توانسته‌اند با شناخت ظرائف شعری و معادل‌سازی تصویری آنها، بیانی متعالی و متناسب با فرهنگ غنی ایرانی به تصویر بکشانند. در این میان آرایة «تشخیص» یکی از خیالانگیزترین صوری است که در شعر و نگارگری سبب پویایی شده است؛ همچنین بیانکنندة عالمی فرامادی است. پژوهش در پی پاسخ به این پرسشهاست: 1- آرایة تشخیص در شعر فارسی چه جایگاهی داشته است؟ 2- نگارگران چگونه از ابزار بیانیِ آرایة تشخیص در آثارشان استفاده کردهاند؟ هدف این مقاله، تبیین جایگاه آرایة تشخیص و بیان هنری انواع آن در شعر و نگارگری است. این پژوهش با بررسی آرایة تشخیص در شعر و نگارگری به این نتیجه دست یافت که این آرایه در شعر به دو صورت کلی انسانوارگی و جانورپنداری یا آنمیسم و به طرق مختلف به کار رفته است. همین رویکرد در آثار نگارگری ایران نیز رعایت شده است؛ بهگونهای که نگارگران از آرایة تشخیص در حوزههای گوناگونی همچون عناصر طبیعت، عناصر حیوانی، اشیا، نقوش تجریدی و مفاهیم انتزاعی برای بیان مکنونات قلبی خویش استفاده کردهاند. روش تحقیق به شیوة توصیفی - تحلیلی و شیوة گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای - اسنادی است.
