محمدرضا نصر اصفهانی؛ مرضیه السادات فاطمی
چکیده
«تعلیق و انتظار» کیفیتی ناظر بر پیچیدگی، بحران و گره‌خوردن حوادث داستان است که خواننده را به پرسش و پیگیری ادامة داستان وامی‌دارد. این صفت ازجمله تکنیک‌ها و عناصر حذف‌ناشدنی داستان‌های مدرن ...
بیشتر
«تعلیق و انتظار» کیفیتی ناظر بر پیچیدگی، بحران و گره‌خوردن حوادث داستان است که خواننده را به پرسش و پیگیری ادامة داستان وامی‌دارد. این صفت ازجمله تکنیک‌ها و عناصر حذف‌ناشدنی داستان‌های مدرن است. تعلیق کلیدی‌ترین عنصر داستان و رمان نو است که خواننده یا شنونده را در مقام انتظار نگه می‌دارد و کشش ادامة متن را به او القا می‌کند. رمان آناکارنینا اثر تولستوی، نویسندة نامدار روس، رمانی است واقع‌گرا و محصول دورانی که نوشته‌های تولستوی رنگ‌وبوی اخلاقی به خود گرفته و از تب‌وتاب، شور و تقابل حالات و شخصیت‌ها در رمان‌هایی چون جنگ و صلح و رستاخیز افتاده است. رمان، داستان بانویی اشرافی به نام آناست که در طی حوادثی گرفتار عشقی ممنوعه می‌شود و برخلاف این که تصور نمی‌کرده است زمانی از فرزندش جدا شود، همسر و فرزندش را ترک می‌کند و به دنبال عشقی تجربه‌ناکرده می‌رود و در ادامه، سرانجامِ بد خودکشی او را در چنبرة خود گیر می‌اندازد. کشش و انتظار در این رمان با ظرافت هرچه‌تمام همچون گردی بر تمام داستان پاشیده شده است. خواننده‌ای که مرحله به مرحله داستان را پیگیری می‌کند با تعلیق و انتظار از نوع فرمی و بیشتر مربوط به ساختار رمان روبه‌روست. در این نوع تعلیق‌ها، شخصیت‌ها همگی دارای نوعی کشش و ابهامند، چه در اصل و چه با تغییراتی که در طول زمان در آنها ایجاد می‌شود. حوادث، پیرنگ، فضا و مکان نیز تعلیق و کشش دارند. در اصل باید گفت تولستوی که استاد تقابل‌سازی در شخصیت و موقعیت است، با تعلیق در ذهنیت، فضا و کنش محتوای اثرش را جذاب‌تر ساخته است.
