محمود بشیری؛ نیلوفر انصاری
چکیده
علی‌نامه و خاوراننامه از نمونه‌های برجستة حماسه‌های دینی قرن پنجم و نهم در ادب پارسی هستند که در توصیف جنگ‌های اسلام به فرماندهی حضرت علی(ع) به نظم کشیده شده‌اند. عناصر حماسی باتوجه‌به محتوا ...
بیشتر
علی‌نامه و خاوراننامه از نمونه‌های برجستة حماسه‌های دینی قرن پنجم و نهم در ادب پارسی هستند که در توصیف جنگ‌های اسلام به فرماندهی حضرت علی(ع) به نظم کشیده شده‌اند. عناصر حماسی باتوجه‌به محتوا و درونمایة داستانها شکل میگیرد و ساختار، متناسب با چگونگی درونمایه ترسیم میشود. تحلیل تطبیقی عناصر حماسی نو در حماسه‌های کهن، موضوع اصلی این مقاله است. در این دو منظومه، عناصر اصلی حماسه مشتمل بر قالب داستانی، قهرمانپردازی، زمان، مکان، عناصر و نیروهای خارقالعاده ترسیم شده و تقلید از شاهنامة فردوسی در زمینههای شیوة سخنپردازی، لفظ و نیز محتوا بهروشنی جلوهگر است. نتایج این پژوهش، گویای این مسئله است که اگرچه این دو منظومه ازنظر ظواهر و عناصر حماسی با یکدیگر شباهتهای زیادی دارند، درونمایه و شکل بروز عناصر حماسی در داستانها با یکدیگر متفاوت است؛ باوجود اینکه این دو کتاب در زمینههای خرق عادت و داستانی بودن منسجم هستند، محبوبیت و دور نبودن قهرمانان این دو منظومه از صفات والای اخلاقی سبب شده است که عامة مردم، قهرمان اصلی داستان را نمونه و مظهر انسان آرمانی و حماسی خود بدانند.
