زیبا قلاوندی؛ سیدمهدی موسوی نیا
چکیده
فرمالیسم مکتبی است که آثار ادبی را بدون توجه به تأثیرگذاری‌های محتمل تاریخی، اجتماعی، سیاسی و... می‌نگرد. اسکاز به لحن راویِ یک شعر یا داستان گفته می‌شود. بدیهی است که با توجه به تفاوت فضای اشعار، لحن ...
بیشتر
فرمالیسم مکتبی است که آثار ادبی را بدون توجه به تأثیرگذاری‌های محتمل تاریخی، اجتماعی، سیاسی و... می‌نگرد. اسکاز به لحن راویِ یک شعر یا داستان گفته می‌شود. بدیهی است که با توجه به تفاوت فضای اشعار، لحن نیز باید به اقتضای آن تغییر کند. عواملی مانند انتخاب وزن عروضی شعر، موسیقی قافیه و ردیف و صور خیال از مؤلفههای تأثیرگذار در تغییر لحن شاعر هستند و میزان حضور یا نبود و سادگی یا دشواری این مؤلفهها در یک متن، توجه شاعر را به اهمیت تفاوت لحن آشکار میکند. با توجه به همین مسائل، فاضل نظری در سرودههای عاشقانه از وزنی شادیآور و متناسب با فضای عاشقانة شعر استفاده میکند؛ درحالی که وزن مرثیة او اُفتان و حزنآور است. او در غزل عاشقانه از قافیه و ردیف طولانی برای موسیقیمندتر کردن شعر بهره میبرد؛ اما در مرثیه به ردیف کوتاه بسنده میکند. همچنین حضور صور خیال در سرودة عاشقانة او نسبتبه مرثیهاش بسیار پررنگتر است. او از جادوی مجاورت برای ایجاد موسیقی در فضاهای تغزلی بهره میبرد.
