تحلیل قلمروهای مشبه و مشبهٌ‌به در اشعار فریدون تولّلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، تهران، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام‌نور دماوند، تهران، ایران

چکیده

«تشبیه» راهی به سوی برکشیدن فرم و صورت و ایجاد فضای لطیف و هنری در شعر است. همچنین باعث ملموس‌ترشدن فضای شعر برای مخاطب و شیوایی بیشتر کلام و گیرایی آن می‌شود؛ بررسی و تحلیل قلمرو‌های تشبیه نیز سبب کشف و شناخت هرچه ‌بیشتر جهان‌بینی شاعر می‌شود. فریدون تولّلی اهمیّت تشبیه را به‌خوبی دریافته است؛ به‌گونه‌ای که از میان سایر فراهنجاری‌های معنایی به تشبیه با بسامد دویست و ده مورد نگاه ویژه داشته است. فراوانی تشبیه‌های حسّی به حسّی در شعر توللی نشان‌دهندة طبع نازک و برون‌گرای شاعر است. در تشبیه‌های شعر تولّلی توجّه وی به مکتب باروک را می‌توان نشانه‌ای از شخصیت متزلزل و متغیر او دانست و درگیری احتمالی او با عقدة ادیپ را از خلال تکرار نام‌اندام‌های مادرانه در مشبه و مشبهٌ‌به‌های شعرش دریافت. از تشبیه‌های او برمی‌آید که شعر برای او وسیله‌ای است برای دفاع از خود در برابر رقیبان ادبی و سیاسی و از طرفی مایة آرامش و تسکین آلام درونی بوده است. در این مقاله با نگاهی تحلیلی - توصیفی به بررسی قلمروهای مشبّه و مشبّهٌ‌به در مجموعه اشعار فریدون تولّلی پرداخته شده است که به گونه‌ای معرّف فضای ذهنی و احساسی شاعر است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The analysis of the domain of tenors and vehicles in Fereidoon Tavalloli’s poem

نویسندگان [English]

  • Shahrzad Reza Doost 1
  • Shahin Ojaq Alizade 2
  • Amir Hossein Mahoozi 3
1 Ph. D. Student of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Roodehen Branch, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Roodehen Branch, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Payam Noor University of Damavand, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
"Simile" as one of the figures of speech and a type of semantic deviation, promotes the form and the aspects of poetry and also creates a tender and artistic atmosphere in the poem. It makes the atmosphere of a poem more tangible for readers and due to this fact it makes the poem eloquent and attractive. “Fereidoon Tavalloli” knew this important matter and used it very well; in a way that among other semantic deviations, he has chosen simile two hundred and ten times. He used an abundance of sensory similes rather than the other kind of simile that shows his tender and extroverted soul. It is absorbing that his personal life is vividly noticeable in similes of his poems; however, his job as an archaeologist has no straight aspects. He regards the Baroque period and he might have a deal with the Oedipus complex. Using a descriptive-analytical method, this study concentrates on different kinds of simile and the domain of tenors and vehicles that had been used in Tavalloli’s poems. Also, this study can be a presentation of the poet's mind and sensation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Fereidoon Tavalloli’s poem
  • semantic deviation
  • simile
  • fields of Simile
منابع
1. اسون، لوران (1385). واژگان فروید، ترجمة کرامت موللی، تهران، نشر نی.
2. تولّلی، فریدون (1325). رها، شیراز، انتشارات مصطفوی.
3. __________ (1341). نافه، شیراز، بی‌جا.
4. __________ (1345). پویه، شیراز، نشرکانون تربیت.
5. __________ (1353). شگرف، شیراز، نشرجاویدان.
6. __________ (1369). بازگشت، شیراز، کانون نوید.
7. __________ (1386). کابوس، شیراز، نشر کانون نوید.
8. ستاری، جلال (1377). بازتاب اسطوره در بوف کور، ادیپ یا مادینه‌جان، تهران، توس.
9. سید حسینی، رضا (1384). مکتب‌های ادبی، تهران، موسسه انتشارات آگاه.
10. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1378). صور خیال در شعر فارسی تهران، ، نشر آگه.
11. شفیعی کدکنی،محمدرضا(1390). با چراغ و آینه، تهران: نشر سخن.
12. علوی مقدّم، مهیار (1377). نظریة نقدادبی معاصر، تهران.
13. فتوحی، محمود (1393). بلاغت تصویر، چاپ سوم، تهران، انتشارات سخن.
14. فرّخ زاد، فروغ (1363). ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد، چاپ ششم، تهران، انتشارات مروارید.
15. ماحوزی، امیرحسین (1390). بررسی تشبیه در کلیات شمس، تهران، نشرمعاونت پژوهشی دانشگاه آزاد.
 
مقالات
16. اسداّللهی، خدابخش، بیگلو، منصور (1391). آشنایی‌زدایی و فراهنجاری معنایی در غزلیات مولوی، مجلة بوستان ادب «دانشگاه شیراز» سال چهارم، شمارة اول، پیاپی11.
17. بهمنی مطلق، یدالله (1391). تحلیل ساختار و محتوای قصاید فریدون توللی، فصلنامة سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، شمارة 18.
18. واثق عباسی، عبدالله و اتحادی، حسین (1398). «بررسی و تحلیل تشبیه در دیوان بدر چاچی»، فصلنامة فنون ادبی، سال یازدهم، شمارة 2 (پیاپی27).
19. محمودی، علی‌محمد (1396). «بررسی تحول ساختار و شکل غزل از انقلاب مشروطه تا پس از انقلاب اسلامی، فصلنامة فنون ادبی، دورة 9، شمارة 3.
 
پایان‌نامه‌ها
20. تقوی اصل، صدیقه (1390). بررسی تخیل، موسیقی و عاطفه در شعر فریدون توللی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان. استاد راهنما: عبدالله واثق عباسی.
21. صالح‌آبادی، خاطره (1389). صور خیال در اشعار فریدون مشیری و فریدون توللی و گلچین گیلانی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار.استاد راهنما: دکتر ابوالقاسم امیراحمدی.
22. محمودی، علیرضا (1379). بررسی تلمیح در شعر پنج شاعر معاصر(توللی، ا بتهاج، مشیری، خویی, آتشی).