بررسی شگردهای داستانک‌پردازی در بحر طویل‌های ابوالقاسم حالت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر «عج» رفسنجان، کرمان، ایران

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر «عج» رفسنجان، کرمان، ایران

چکیده

کوتاه نویسی و کمینه گرایی در ادبیات داستانی در شکل گیری نوع ادبی «داستانک» مؤثّر بوده است. ایجاز و اختصار، به‌کارگیری بن مایة جذّاب و دوری از زبان پیچیده از مؤلّفه های این ­گونۀ ادبی است. در بسیاری از مواقع سرایندگان بحر طویل­ تلاش می کنند به شیوۀ داستان پردازی، اندیشه های خود را به خواننده القا کنند. هدف از پژوهش حاضر، سنجش، ارزیابی و نشان ­دادن قابلیّت این نوع ادبی در پرداخت داستان است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی «بحر طویل»­های ابوالقاسم حالت را بررسی کرده است و تلاش دارد به این پرسش­ها پاسخ دهد که سراینده در داستانک های خود از چه شگرد­ها و عناصری بهره گرفته ­است و چه ویژگی هایی از حکایات ابوالقاسم حالت با شاخصه های داستانک ها مطابقت دارد؟ براساس نتایج این پژوهش، ابوالقاسم حالت با تلفیق شیوه های کهن و نو داستان ­نویسی، نمونه هایی از داستانک های طنز خلق کرده است که به لطیفه ای بلند می ماند. تناسب الفاظ و مفاهیم که روشنگر پیام داستانک هاست، شگرد ویژۀ او در آفرینش این نوع ادبی است. جمله های پایانی داستانک ها را می توان نتیجه، هدف و عامل اصلی طنز دانست و این یکی از تفاوت های داستانک های بحر طویل با داستان های کوتاه است. حضور شخصیت های حقیر، گزینش برشی کوتاه از زمان، و محدویّت مکان از وجوه مشترک «بحر طویل»­ها با داستانک است و طنزگونگی، بهره گیری از تمثیل و توصیف از عمده ­ترین تفاوت های حکایات بحر طویل با داستانک شمرده می شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Techniques of Minimalism in Persian Tercets of Abolghasem Halat

نویسندگان [English]

  • Hamid Jafari Ghariyeh Ali 1
  • Leyla Pourbani Asadi 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature, Vali-e Asr University of Rafsanjan, Kerman, Iran
2 M.A.of Persian Language and Literature, Vali-e Asr University of Rafsanjan, Kerman, Iran
چکیده [English]

Abstract
Literary minimalism led to the development of a new genre of minimalist stories. The present study investigates narrative features of minimal stories by Abolghasem Halat. It seeks to find answers to the following questions:
1) What minimalistic techniques are used in Persian tercets of Abolghasem Halat?
2) What elements of minimalist stories are found in his Persian tercets?
 
Discussion
Abolghasem Halat is a Persian poet who masters Persian tercets in expressing his thoughts and creating minimalistic sarcastic situations. The most salient aspect of his narrative style is the use of consecutive adjectives for his characters that serves to 1) enhance the rhythm; 2) build humor; and 3) ccreate narrative empathy in the readers to reorient their thoughts.
His stories feature two completely contrasting characters that differ in terms of physics and social ranking. The stories build upon their dialogues, conflicts, descriptions, attitudes, and desires. His stories portray symbolic and extraordinary people that create special situations through their comic and surprising behaviors. Moreover, Halat's narratives correspond to the real-time of the events and match them in their duration, though in most cases time is ambiguous because the plot is bound to no specific time. 
Halat’s greatness lies in his masterful combination of classic and modern narrative styles in creating a unique comic atmosphere. The present study claims that narrative eloquence, on the one hand, and reserved use of words/expression, on the other, are two key factors that differentiate his minimalistic stories. Metaphor and irony are backbones of Halat’s oeuvre that feed his stories and characterize his tercets. He also takes great advantage of fables. His tercets make up a set of stories that bear many similarities. His mastery in minimalistic stories is manifested in dialogues and actions, the combination of which instigates a sense of artistic capability in conveying social messages, on the one hand, and creates comic atmosphere, on the other.
The beginning of many of his stories resembles anecdotes in that they all start with a description of characters. However, there are times that stories take more modern color and begin abruptly as if they depict a part of the protagonist’s life. They mostly surprise the reader. Almost all the stories end as the author expects the reader to partake in finishing the plot. This best justifies the comic sense behind the major events.
 
Conclusion
Persian tercets are characterized by time and place constraints, disadvantaged characters, and realistic settings. More specifically, Abolghasem Halat uses humor, fables, and long descriptions that distinguish him from his contemporaries. The ending of his stories reflects the aim of his humor and broadly differentiates his style. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abolghasem Halat
  • Persian tercets
  • flash fiction
  • elements of the story
  1. منابع

    1. امین­الاسلام، فرید. (1381). نگرشی بر داستان­های مینی­مالیستی، چاپ اوّل، تهران: همداد.
    2. اوکانر، فرانک. (1381). صدای تنها (مطالعه و تحلیل ساختاری داستان کوتاه)، چاپ اوّل، ترجمۀ سهیلا فیلسوفی، تهران: اشاره.

    3. بالانده، محمود. (1392). «ساختار بحر طویل در موسیقی و شعر، بررسی تطبیقی سه­ گونة بحر طویل در حوزۀ موسیقی نواحی و موسیقی عامه پسند». نشریۀ نامۀ هنرهای نمایشی و موسیقی، دورۀ 4، شمارۀ 8، صص121-141.

    4. بیگ­زاده، خلیل و محمد آرتا. (1395). «نقد تطبیقی حکایت­های بهارستان جامی با داستان­های مینی­مالیستی»، مجلۀ متن‌پژوهی ادبی، د 20، ش 68، صص 142-117.

    5. بی­نیاز، فتح­الله. (1387). درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی، چاپ اوّل، تهران: افراز.

    6. پارسا، سیداحمد. (1385). «مینی­مالیسم و ادب فارسی(بررسی تطبیقی حکایات گلستان با داستان­های مینی­مالیسم)، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کرمان، ش20، (پیاپی 17) صص27-48.

    7. حالت، ابوالقاسم. (1386). بحر طویل­های هدهدمیرزا، چاپ هشتم، تهران: سنایی.

    8. درخشان، مهدی .(1364). «کهن­ترین بحر طویل»، نشریۀ آینده، سال یازدهم، ش 4 و 5. صص280-286.

    9. روزبه، محمّدرضا. (1388). ادبیات معاصر ایران(نثر)، چاپ چهارم، تهران: روزگار.

    10. شمیسا، سیروس. (1386). فرهنگ عروضی، ویرایش چهارم، تهران: نشر قلم.

    11. فاستر، مایکل. (1362). خداوندان اندیشة سیاسی، ترجمة جواد شیخ الاسلامی، تهران: امیرکبیر.

    12. فتوحی، محمود (1385). بلاغت تصویر، چاپ نخست، تهران: سخن.

    13. __________ (1391). سبک­شناسی، نظریه­ها، رویکردها و روش­ها، تهران: سخن.

    14. کاردگر، یحیی و نرگس مهدی. (1391). «نقد و تحلیل و سبک­شناسی اولین بحر طویل فارسی». فصلنامة تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، ش2(پیاپی16). صص 353-370.

    15. کنی، دبلیو. پی. (1380). چگونه ادبیات داستانی را تحلیل کنیم، ترجمۀ محمد حنیف، چاپ اوّل، تهران: زیبا.

    16. مارتین، والاس. (1382). نظریه­های روایت، ترجمۀ محمّد شهبا، چاپ اوّل، تهران: هرمس.

    17. محمدی، برات. (1388). «مقالات شمس و مینی­مالیسم»، پژوهشنامۀ ادب حماسی (پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب) دورۀ 1، ش 9، صص 299-311.

    18. مستور، مصطفی. (1386). مبانی داستان کوتاه، چاپ سوم. تهران: مرکز.

    19. مولوی، محمد. (1362). مثنوی، به کوشش محمد استعلامی، ج2، چاپ اوّل، تهران: زوّار.

    20. مهدی، نرگس. (1391). نقد و بررسی و تحلیل بحر طویل­های فارسی از آغاز تا سال 1320. پایان­نامة ارشد زبان و ادبیات فارسی، استاد راهنما: دکتر سید علیرضا حجازی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم. 

    21. مؤذّنی، محمد و نسرین زرگرزادۀ دزفولی. (1396). «خویشاوندی داستانک و حکایت با نگاهی بر بهارستان جامی»، پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، سال 6، شمارۀ 1، صص: 1-15.

    22. میرصادقی، جمال. (1385). عناصر داستان. تهران: نشر سخن.